Summary:
Vanishing identity symbols of the unique landscape of the Żuławy countryside. The arcade house in Miłocin – reconstruction of a traditional 17th century farmstead.
Miłocin (German name: Herzberg), founded in 1364, is a small rural village located in administrative district of Cedry Wielkie within Gdańsk County. The village has a compact settlement typical for Żuławy Gdańskie.
The most characteristic monuments of timber architecture in Żuławy are arcade houses of Dutch settlers who arrived there in the sixteenth century. Farmsteads in Dutch type are easy to recognize because the residential building is connected by the peaks with cowshed and barn. The form of a such farmstead started with the simplest long pattern and developed then into more complex L- and T-shape patterns.
Only one arcade house has been preserved in Miłocin up to now. It was built in 1731. The reconstruction project, supported by EU, includes the arcade house modernization and reconstruction of a traditional farmstead and its surroundings.
Rys historyczny
Wieś Miłocin (nazwa niemiecka: Herzberg) położona jest na Żuławach Gdańskich w gminie Cedry Wielkie w powiecie gdańskim. Posiada typową żuławską zabudowę placowo-ulicową. Data lokacji: 1364 r. Pierwotna funkcja: wieś kmieca.
Jedyny istniejący do dnia dzisiejszego dom podcieniowy znajduje się w centrum wsi po południowej stronie nawsia. Budynek posiada cechy architektoniczne tzw. typu mieszanego, łączącego w sobie styl dolnosaksoński i frankijsko–górnoniemiecki. Parter budynku został przebudowany na początku XIX wieku, wówczas drewniane ściany zastąpiono murowanymi z cegły i otynkowanymi. Piętro oraz szczyt wschodni i północny posiadają konstrukcję słupowo–ryglową z esowatymi zastrzałami, mieczami i ceglanym wypełnieniem. Dom powstał na rzucie zbliżonym w formie do litery L. Budynek składa się z części głównej z szerokim, głęboko wysuniętym, wspartym na ośmiu słupach podcieniem szczytowym oraz z przylegającego od wschodu skrzydła. Część główna jest dwutraktowa. W szerszym trakcie wschodnim mieści szeroką, prostokątną, dwupoziomową sień, z obiegającą ją dookoła ośmioboczną drewnianą galerią, z której prowadzą wejścia do pomieszczeń na piętrze. Nad drzwiami wejściowymi do budynku widnieją inicjały fundatorów oraz rok budowy (1731).
Dawniej dom podcieniowy stanowił element typowego folwarku żuławskiego. Obecnie teren wokół budynku jest zdezintegrowany poprzez wtórne podziały własnościowe powstałe po 1945 roku i zagospodarowany przypadkowo. Po II wojnie światowej dom był częścią państwowego gospodarstwa rolnego i pełnił funkcję wielorodzinnego bloku mieszkalnego przeznaczonego dla najemnych robotników rolnych. Obecnie budynek jest zamieszkany przez kilka rodzin i stanowi własność Gminy Cedry Wielkie.
Koncepcja rekonstrukcji folwarku żuławskiego
Celem projektu jest rekonstrukcja - na bazie zachowanego domu podcieniowego - zespołu obiektów tworzących charakterystyczną rolniczą zagrodę żuławską. Zostaną zrekonstruowane obiekty gospodarcze istniejące historycznie w tym miejscu, m.in. obora, stodoła, spichlerz i wozownia. Przewidywana jest także rekultywacja zachowanego fragmentu parku oraz budowa altany herbacianej w części parkowej. Zespół folwarku zostanie ogrodzony od strony wschodniej oraz od strony północnej. Głównym celem rekonstrukcji jest stworzenie ogólnodostępnego centrum kultury żuławskiej, pełniącego funkcje kulturalno-edukacyjne.
Literatura:
1. Bogna Lipińska, Krzysztof Szarejko, Magdalena Szarejko, Koncepcja funkcjonalno-przestrzenna rekonstrukcji folwarku żuławskiego w Miłocinie gmina Cedry Wielkie, Gdańsk 2007.
2. Bogna Lipińska, Żuławy Wiślane – ochrona i kształtowanie zabytkowego krajobrazu, Gdańsk 2011.
3. Domy żuławskie - w poszukiwaniu zagubionej tradycji budownictwa, Lokalna Grupa Działania Żuławy i Mierzeja, Nowy Dwór Gdański 2009.
4. Otto Kloeppel, Die bäuerliche Haus-, Hof- und Siedlungsanlage im Weichsel-Nogat_Delta. Teil III, Danzig 1924.
Materiały archiwalne
Stan z 15-08-2006 r.
Prace remontowe na zewnątrz budynku - stan na 17-04-2011 r.
Stan obecny
to be continued...
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz